AD(H)D en voor je partner

Het dagelijks leven met AD(H)D kan een uitdaging zijn wanneer AD(H)D impact heeft op de partnerrelatie. Dit hoofdstuk is speciaal voor je partner wanneer jij en/of hij, zij, hen hier behoefte aan heeft. Leuk om samen te doen ook!

Laat dit stukje lezen aan je partner, nadat je het zelf hebt gelezen:

• Het is nuttig je te verdiepen in de kenmerken van ADHD. Door ze makkelijker te herkennen kan je ook meer inzicht krijgen in wat AD(H)D voor je partner betekend en dit kan het dagelijkse leven samen makkelijker maken.
• Het ontvangen en geven van tederheid wordt beter verwerkt in kleine porties. 30 seconden is al genoeg om oxytocine, het knuffelhormoon aan te maken en stresshormonen zoals cortisol en adrenaline omlaag te brengen.
• Het spontane en flexibel zijn lukt zolang de situatie voorspelbaar blijft, maar als zaken niet volgens het plan lopen of er andere ideeën/wijzigingen worden voorgesteld kan aanpassen moeilijk zijn. Met als gevolg dat je partner dichtklapt, zich terugtrekt, boos wordt, geïrriteerd overkomt en dan kan jij en/of de omgeving het als en buitenproportioneel ervaren. Blijf duidelijkheid geven over wat er gaat gebeuren, met wie, waar, wanneer en waarom. Ook als je het zelf onzin vindt.  
• Geef je partner met AD(H)D de tijd om aan de gedachte dat een plan gaat wijzigen te wennen. Geef wijzigingen zo snel mogelijk aan.
• Liever geen verrassingen en al helemaal niet rond de klok van 17.00 of midden in de nacht.
• Je partner kan je intimideren en kort daarna je weer om hulp vragen. Het humeur kan pijlsnel veranderen. Het is oké als je als partner zonder AD(H)D moeite hebt om met deze snelle humeurschommeling om te gaan. Vat het niet persoonlijk op. Ze zijn te wijten aan de AD(H)D van je partner die zich uit in de vorm van impulsiviteit, aandachtstekort, en hyperactiviteit.
• Seks kan snel saai worden en onbewust en onbedoeld lijkt de vurige liefde ineens bekoeld te zijn. Van intens naar geen belangstelling meer kan ervoor zorgen dat je je onbemind voelt. Je blijft niet-begrijpend en misschien wel gekwetst achter. Het is moeilijk te begrijpen dat dit niet persoonlijk bedoeld is. Mensen met AD(H)D hebben de behoefte om hun hersenen te stimuleren. Daarnaast speelt aandachtsproblemen ook een rol bij intiem zijn en lukt het soms niet om de signalen van jou als partner te interpreteren. Ook aanraken kan als moeilijk worden ervaren vanwege sensorische problemen en daarmee worden vriendelijke aanrakingen soms als onaangenaam ervaren. Dit kan afwijzend overkomen.
• Het hart is 100% aanwezig, het hoofd soms 0%. Je partner heeft je wel gehoord, maar herhaling kan fijn zijn (en nodig). Niet boos worden als ze wéér iets vergeet, kwijt is of te laat komt. It’s all-in the game.
• Houdt de gezamenlijke agenda alsjeblieft bij! En verdeel de (huishoudelijke) taken, eventueel met een korte toelichting of beschrijving. Hang deze op een zichtbare plek op. Tools die je kan gebruiken zijn: Trello, een whiteboard, agenda, planner. Blijf zoeken naar constructieve en effectieve oplossingen. Kijk naar welke taken niet stipt op tijd hoeven te gebeuren en overweeg om zelf de tijds gerelateerde taken zoals administratie en koken tot je te nemen wanneer dit voor jullie beiden als een oplossing voelt. Je mag hierin ruim en oplossingsgericht denken om te voorkomen dat je vervolgens alsnog de hele dag met reminders sturen bezig bent.
• Sommige mensen met AD(H)D ervaren ruzie maken als stimulerend. Dit wordt vaak gedaan om de binnen- en buitendruk met elkaar in balans te brengen (zie hoofdstuk verslavingen van module 1). Het hebben van ruzie of een discussie geeft een dopamine kick. Dopamine is een stimulerend hormoon. Er kunnen kwetsende dingen gezegd worden die je partner een minuut later alweer vergeten is.
• Door overmatige denkactiviteit kan het zijn dat je partner niet in staat is goed naar je te luisteren, je te volgen en te begrijpen wat je zegt of je grap in een keer te begrijpen. Leg hem uit en maak de grap nog een keer en ga er samen heel hard om lachen. Mag best een beetje awkward voelen, maar lachen is gezond en stressverlagend!  
• Beperk het bieden van hulp en houdt de verantwoordelijkheid daar waar die hoort. Het overnemen van taken en/of het ter plekke uit handen nemen kan juist zorgen voor frustraties en voelen alsof de verantwoordelijkheid wordt ontnomen of als afwijzing. Daarnaast kan het ontzorgen van je partner bij jou resulteren in vermoeidheid en stress. Probeer samen de balans te vinden en voorkom dat de rollen in jullie relatie scheefgroeit. Biedt ondersteuning bij de belangrijkste taken.

De verantwoordelijkheid om te leven met AD(H)D in je relatie draag je samen, maar ieder apart. Jij als partner hebt de verantwoordelijkheid om te ageren in plaats van te reageren. De partner met AD(H)D heeft de verantwoordelijkheid om strategieën en spelregels te leren waarmee de uitdagingen die AD(H)D met zich meebrengt zo goed mogelijk aan te pakken. AD(H)D is niemands schuld. Je kiest er niet voor om AD(H)D (symptomen) te hebben. Hoe je met de omstandigheden omgaat is wel de verantwoordelijkheid van de persoon met AD(H)D en hoe jij reageert als partner is jouw verantwoordelijkheid. Door hem zo te benaderen blijf je beide als volwassenen met elkaar omgaan.

De tips in een korte samenvatting:

1. Know your numbers: oftewel ken de kenmerken van AD(H)D
2. Verdeel tederheid in kleine porties, 30 seconden kan al genoeg zijn
3. Geef duidelijkheid over wat er gaat gebeuren, met wie, wanneer en waarom
4. Geef wijzigingen zo snel mogelijk aan
5. Maak afspraken over wel/geen verrassingen
6. Geef je partner de tijd om aan wijzigingen te wennen
7. Houdt de seks stimulerend en eventueel kort
8. Geef herhaling van het gezegde zo vaak als nodig
9. Houdt de gezamenlijke agenda bij
10. Maak afspraken over de taakverdeling en maak een lijst
11. Houdt rekeningen met het maken van een takenlijst wat je partner wel/niet kan waarmaken
12. Vat niet te veel persoonlijk op wat in ruzies en discussies ongefilterd wordt gezegd
13. Lach hard om een grap die je moet uitleggen
14. Houdt je relatie gelijkwaardig en ga niet redden of de (kritische) ouder uithangen
15. Biedt ondersteuning bij de belangrijkste taken

Tips voor je relatie en de communicatie

• Wanneer je ongestoord met elkaar wil praten doe dit dan zonder anderen erbij (op een professional na).
• Houdt de duur van het gesprek realistisch en houdt rekeningen met de concentratie
• Schakel alle elektronische apparaten uit of leg ze buiten bereik
• Maak afspraken over de “gespreksregels” wanneer je denkt dat dit helpend is
  • Hou het kort en krachtig
  • Stel vragen ter verduidelijking of check het na: begrijp ik goed dat…
  • Stop op het moment dat de stemming nog goed is

Handige tool om gesprekstechnieken te onthouden

En jullie leefde nog lang en gelukkig!