AD(H)D en je familie

Als ik aan familie denk ben ik geneigd om hier een stappenlijstje te creëren over hoe je om dient te gaan met irritante (schoon)zussen en drammende (schoon)moeders, om maar te zwijgen over de rest. Familie kies je echter niet en dat kan de broodnodige irritaties opleveren. Gelukkig kunnen ze ook zorgen voor bakken vol liefde en hilarische familieweekenden. Echter heb ik voor dit programma een ander uitgangspunt gekozen, namelijk die van de positie je ouders ten opzichte van jou en vanuit the six human needs. Ook in dit hoofdstuk blijf je dicht bij jezelf en hoe jij bent geworden wie je bent geworden en vooral waarom.

Ik begin bij een korte uitleg over – the six human needs -, ook wel de zes menselijke behoeftes. Dat we als mens basisbehoeftes hebben is in module 1 al duidelijk geworden. Kan je ze nog benoemen? Slaap, voeding, bewegen, gedachten, relaties, keuzes. In dit hoofdstuk zijn we aanbeland bij het stuk: gedachtes, relaties, keuzes. Volgens het principe van de zes menselijke basisbehoeften zijn ernaast ‘overleving’ nog meer basisbehoeften die wij als mens sterk in vervulling willen brengen.

Deze basisbehoeften zoals beschreven door Tony Robbins staan vullen elkaar zowel aan als dat ze elkaar kunnen tegenwerken

Een belangrijke voor vrouwen (met AD(H)D) is verbinding maken: ertoe doen, liefde geven (en ontvangen). Tegelijkertijd is erkenning krijgen, oftewel belangrijk zijn ook een hele essentiële. Die twee staan lijnrecht tegenover elkaar en maken die eeuwige inwendige discussie. Je kan je zo voorstellen in de lijn der familie dat deze twee ook echt voor inwendige discussies kunnen zorgen. Aan de ene kant wil je heel graag de rol van behulpzame (schoon)dochter op je nemen en aan de andere kant heb je genoeg aan jezelf en als je het dan al doet en de rest ervoor op zij zet is een portie erkenning heel welkom. Dat niet krijgen doet iets met je zelfvertrouwen en vaak zit die verwachting en de teleurstelling elkaar in de weg. Datzelfde geldt voor zekerheid en afwisseling. Zeker in het geval van een gezin. Zekerheid geeft een bepaald comfort. Afwisseling geeft een bepaalde onzekerheid. Het comfort is fijn voor je gezin en omgeving en daarmee voor jou, maar afwisseling daar gaat je AD(H)D dan weer goed op. Anderzijds kan wanneer er te veel afwisseling is binnen gezin het juist ook weer tegen je werken.

Als vrouw heb je dan ook veel rollen te vervullen. Rollen die wanneer je in die zes menselijke behoefte te veel streeft naar het vervullen van alle behoeften jezelf ontzettend in de weg kan zitten. Het is logischerwijs onmogelijk om alle behoeften te vervullen en toch doen we ons uiterste best dát voor elkaar te krijgen. Als vrouw binnen je biologische of adoptie/pleegfamilie kan je de rol hebben van: dochter, kleindochter, achterkleindochter, zus, zusje, tweelingzus, stiefzus, bonusdochter, stiefdochter, nicht, nichtje, schoondochter, moeder, (schoon)moeder, stiefmoeder, bonusmoeder, tante, enzovoorts. Naaste familie hebben wellicht allerlei verwachtingen van je gecreëerd in de loop van je leven en je (on)bedoeld rollen laten vervullen die niet bij jou passen. Want als je voor het bovenstaande rijtje nog eens de volgende termen gaat zetten krijg de rol ineens een hele betekenis waaraan verwachtingen hangen: behulpzame, zorgzame, betrokken, empathische, gezellige, liefdevolle, attente, creatieve… Maak daar in hun ogen arrogant, egocentrisch of zelfingenomen van en het is ineens een stuk minder gezellig aan het familiediner. De rol die jij (hebt) vervult kan een enorme druk met zich meebrengen. Zeker in combinatie met het hebben van (g)een diagnose AD(H)D en jouw behoeften en verlangens kan zo’n rol echt te veel eisend zijn en misschien zelfs wel benauwend.

Zoals in de methodiek van Els van Steijn, expert in familie opstellingen wordt beschreven ben je 50% je vader en 50% je moeder. Door inzicht te krijgen in je familiesysteem kan jij je patronen doorbreken. Els omschrijft over je ouders het volgende: “Je bent 50% je vader en 50% je moeder. Beide ouders innerlijk ‘aannemen’ is essentieel voor de inbedding in jezelf. Als je je ouders innerlijk afwijst, installeer je het patroon dat je juist bij hen afwijst vanuit onbewuste loyaliteit bij jezelf. Als je je ouders afwijst, dan wijs je jezelf dus ook af, omdat je 50% van je vader en 50% van je moeder bent. Dit is een onzichtbare wetmatigheid. Dus als je vervelende herhalende patronen gaat herkennen die je zo verafschuwd bij je ouders, is het raadzaam om eens achter je oren te krabben. Jij blijft altijd kind van jouw ouders. Je moet op jouw plek in de onzichtbare fontein gaan staan.”

Het herkennen van je plek is erg belangrijk. Hier komt ook het stukje bij kijken ‘is de verantwoordelijkheid die jij draagt echt jouw verantwoordelijkheid’? Wanneer we niet op onze plek staan in het familiesysteem vervullen wij rollen en verantwoordelijkheden die niet de onze zijn. Dat kenmerkt zich zowel in de relatie met je ouders, maar ook die met je partner. Hardnekkige patronen vanuit je leven zijn altijd terug te leiden naar je familiesysteem. Iedereen heeft dit wel eens, maar als dit een structureel patroon is dan kan dit teruggevoerd worden naar het systeem van herkomst.

Enkele voorbeelden zijn dat groepen je bijvoorbeeld altijd energie kosten, je komt altijd met de foute man thuis of je krijgt iedere keer weer ruzie met je baas. Wellicht herken je dat je jezelf inhoudt om succesvol te zijn: je leeft met een voet op het gaspedaal en met de andere voet op de rem. Of je zorgt te veel voor anderen of je pakt een verantwoordelijkheid die niet van jou is.

Het gezien worden door je familie is als kind heel belangrijk. Als je kijkt naar die zes menselijke behoeftes is gezien worden, erkenning krijgen, verbinding echt een basisbehoefte. Gezien worden door je vader of je moeder is dus bijna van levensbelang. Niet gezien worden, als is het maar een kort moment van afwijzing kan je tot in je latere leeftijd met je meedragen. Daar komen een groot deel van je (hardnekkige) overtuigingen vandaan. Die overtuigingen die zijn er nog steeds, terwijl rationeel weet: dit is voorbij. Door patronen te doorbreken en die emoties te gaan voelen en echt toe komen aan die pijn is van essentieel belang om in je eigen lijf te komen en blijven. Jij mag jouw plek gaan innemen binnen je familie, binnen je relaties en gezin om te zien wie je het liefste bent, namelijk 100% jij!

Opdrachten

Opdracht 1

Opdracht 1a: Hoe ziet jouw rol binnen je familie eruit? Waar liggen jouw verantwoordelijkheden, behoeftes en verwachtingen? Neem 10 – 20 minuten de tijd om alles op te schrijven erover wat in je opkomt.

Opdracht 1b: Pak daarna een zwarte pen en streep alles weg wat niet jouw verantwoordelijkheid is. Hoe voelt die? Kan er nog meer af? Waar liggen jouw behoeftes? Kan je die vervullen in de rol zoals je deze nu vervuld?

Opdracht 2

Opdracht 2: Wandeltherapie (optioneel): Neem deze week 45 minuten de tijd om een ronde te wandelen. Zonder muziek, zonder vriendinnen, gewoon helemaal met jezelf. Voorafgaande aan die wandeling neem je een situatie in gedachten die pijn oproept m.b.t. jij als kind en verband houdt met situatie als AD(H)Dér, ongeacht of je toen al een diagnose had ja of nee. Wat voelde je? Wat deed pijn? Wat herinneren je? Welk beeld zie je. Heb je hem scherp? Dan ga je aan de wandel. Je blijft denken en overdenken en ondertussen wandel je door. Je zal merken dat na een minuut of 30 de storm in je hoofd gaat liggen. Dat de heftigheid van de emotie wegebt en de kalmte en de acceptatie van de situatie langzaam binnenkomt. Wandeltherapie is een natuurlijke manier van EMDR en uitermate geschikte om pijnlijke ervaringen uit het verleden helderder en lichter te maken. Wandelen is rustgevend en door bewegen verhogen je gelukshormonen. Onderzoek wijst uit dat therapie effectiever is als dit samen gaat met een vorm van bewegen.