Afwijzingsgevoeligheid, oftewel gevoelig voor afwijzing. Met rejection sensitive dysphoria ben je extra gevoelig voor het gevoel van afwijzing en dit komt vaak voor bij mensen met AD(H)D. Het is een minder bekende kant van AD(H)D. RSD is een extreme emotionele reactie op de feitelijke of ingebeelde perceptie van afwijzing.
Hoe kritiek en beoordeling binnenkomt is per persoon anders. Men roept wel eens: als AD(H)D’er, maar ook HSP’er ben je ongefilterd. Kritiek, feedback, grapjes het komt bij jou dusdanig hard binnen dat je er last van hebt en dit heeft gevolgen voor je gedrag, zoals;
- Negatief zelfbeeld
- Gevoelens van (extreme) schaamte
- Jezelf terugtrekken uit sociale situaties
- Pleasen van anderen
- Verbloemen
- Geen nee durven zeggen
- Prikkelbaarheid
- Je eigen grenzen overtreden
- Eindeloos piekeren: mentaal herkauwen
- Angst
- Paniek
- Depressieve gevoelens ten opzichte van je zelfbeeld
- Perfectionisme
- Onwillekeurige haatgevoelens naar en over jezelf (kan zich uiten in o.a. eetstoornissen of verslavingen)
- Stemmingswisselingen en emotionele uitbarstingen zoals
- Woede
- Intens verdriet
- Blijheid
- Somatische manifestaties zoals spijsverteringsstoornissen of hoofdpijn
RSD bij hoge verwachtingen van jezelf
RSD kan ook getriggerd worden door hoge verwachtingen aan jezelf, het stukje perfectionisme wat veel AD(H)D’ers niet vreemd is kan precies de trigger zijn die ervoor zorgt dat elke vorm van (opbouwende) kritiek, feedback of een grapje kan voelen alsof je de grootste sukkel van de wereld bent. Dat dat niet zo is dat krijgt niemand je uitgelegd! De trigger is echter niet de oorzaak. Trauma’s kunnen het eveneens versterken, maar zijn veelal niet de oorzaak. Men weet niet waardoor RSD ontstaat en is niet door de DSM-5 erkent en wordt momenteel gezien als een reeks symptomen bij elkaar, maar is daarom niet minder reëel. De emotionele respons die gepaard gaat met het krijgen van feedback of een beoordeling is veel pijnlijker dan mensen zonder AD(H)D en/of RSD. Dit zou toegeschreven kunnen worden aan ‘het anders bedraad zijn’ van de onbalans tussen de neurotransmitters dopamine en noradrenaline (lees ook: wat is AD(H)D). Voor de buitenwereld kan je onoverwinnelijk overkomen. Jij die alles aan kan en tot in de puntjes alles geweldig hebt geregeld, maar niemand ziet welke prijs je hiervoor betaald!
Reactie op afwijzing bij ADHD
Niemand houdt ervan om bekritiseerd of afgewezen te worden. Het voelen van teleurstelling, ongemakkelijke emoties en verdriet of woede is dan ook normaal. We doen het nou eenmaal graag goed. We zijn kudde dieren en liefde overleefd! RSD is echter een extreme emotionele reactie op de feitelijke of ingebeelde perceptie van afwijzing. Het erkennen van RSD kan vrij lang duren en wordt meer dan eens verward met bipolaire stoornissen, faalangst en sociale fobieën. Mensen met AD(H)D en rejection sensitive dysphoria zijn continu alert in een situatie of zij mogelijk afgewezen worden. Het kan er voor zorgen dat je aldoor waakzaam bent terwijl het helemaal niet zeker is dat je afgewezen wordt. Het gevoel eraan is intens pijnlijk en mocht je dit ervaren dan is het zeker goed dit met een therapeut eens nader te onderzoeken. Lichaamsgerichte therapie gericht op zelfbeleving kan de afstand tussen jouw brein en lichaam verkleinen en de band herstellen. Erkenning voor het weten waar het vandaan komt en dit als onderdeel van AD(H)D gezien mag worden kan in sommige gevallen al meer dan voldoende zijn! Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor!
Goed om te weten: er zijn naast (psycho-)therapeutische behandelingen ook medicamenteuze behandel opties bespreek deze met een psychotherapeut!
4 reacties. Plaats een nieuwe
Hi Astrid, ik ben Linda, één van de beste experts op dit gebied maar zeker niet door keuze. Mijn diagnose bepaald mijn complete leven, al vanaf mijn jeugd. Therapieen werken niet want na een paar sessies weet ik het zo te draaien dat ik de therapeut ben. Maar ik wil zo graag mijn steentje bijdragen aan het onderzoek naar ADHD en vooral ook het toch nog onbekende RSD. Er klopt zoveel niet en we voelen ons nog steeds zo onbegrepen. Maar buiten de negatieve effecten zijn er ook zoveel positieven effecten. Ik heb zoveel te zeggen als “ervaringsdeskundige “.
Mocht je ooit mijn hulp nodig hebben of mij in contact willen brengen voor onderzoek dan stel ik mijzelf graag beschikbaar!
Ik ben de afgelopen jaren zo gefrustreerd geraakt doordat ik op de één of andere manier het voor elkaar krijg altijd mijn verantwoordelijkheid kwijt te raken op mijn werk, en het gevoel een mislukking te zijn. Ik begin iets vol goede moed maar uiteindelijk “val” ik (weer) door de mand. Vandaag werd ik op mijn werk voor mijn gevoel gepasseerd om iemand in te zetten bij afwezigheid van een persoon. Er werden namen genoemd om bij te springen wie er die dag allemaal aanwezig waren. Toen ik riep, ‘ik ben er ook’, werd er totaal niet op gereageerd. Ik doe werkzaamheden waarbij ik echt niet denk daar te goed voor te zijn.
Ik heb ook vaak het gevoel op het verkeerde been te worden gezet en ik bepaalde taken krijg die een aanzet konden zijn tot meer maar dan ik die niet dan ga ik weer met een rotgevoel naar huis.
Ik ben het alles zat en krijg ook steeds een gevoel een onrealistisch beeld over mijzelf te hebben (te hoog inschatten) terwijl ik van nature juist heel onzeker ben, en mijzelf helemaal niet slim vindt.
Ik ben nu op het punt aangekomen mij ziek te melden, als het ware hen / de ander terug te pakken. Deze kinderachtige gedachte komt voort uit frustratie, machteloosheid, verdriet en woede dat het maar niet lukt.
Ik voel mij dom, incompetent en enorm eenzaam.
Sorry voor de typefouten en zinsopbouw :}
ik heb ook adhd en voel mij zo herkenbaar bij de term RSD. ik had hier zelf nog nooit over gehoord.
Ik heb zelf altijd last van met mijn stage naar toe te gaan dat ik bang was wat ze zouden zeggen als ik een dag ziek was en ging ik me slechte dingen aanpraten om niet te gaan. Ook heb ik als er iets akwards gebeurd dat ik daar heel slecht op ga. ik ga dan letterlijk gek kijken en ga daar zo slecht op dan krijg ik zo veel stress ook van wat ik had moeten doen.
ook had ik laatst een liedje naar een maat van mij gestuurd. hij zei gekke combinatie. ik voelde me toen helemaal slecht of ik raar was ofzo omdat ik hem wel goed vond en begon ik over allerlei dingen te twijfelen. maar daarna reageerde hij juist dat hij hem ook hard vond. maar dan begreep ik dat dan ook verkeerd ofzo. en voelde ik mij zo raar dat ik daar zo over gekwetst voelde.
Ik geloof gewoon niet dat dit alleen adhd kan zijn. want andere vrienden van mij hebben ook adhd en ervaren dat totaal niet.